جلسه 1 (توحید 1)

سوره توحید :

در هنگام خواندن این سوره در نماز توجیه باشید که هدف خداوند از نازل کردن این سوره چه بوده است.

از حضرت رسول (ع) در روایت امده  است که این سوره و آیاتی از سوره حدید از عمق عجیبی برخوردار هستند. آن قدر  که باید در آخرالزمان آن را تفسیر کنند، از بس که عمق سوره زیاد است.

اینقدر قرآن لایه های تو در تو دارد که انگار اصلا حرفی درباره آن زده نشده است و نمی توان به عمق آن رسید.

می گویند ” اگر انسان 3 بار سوره توحید را بخواند انگار همه قرآن را خوانده است ” علت چیست ؟

اصول کلی قرآن بر 3 محور است :
1. توحید 2.نبوت 3. معاد

سوره توحید در مورد توحید صحبت کرده است که می شود یک سوم = ثلث  قرآن.

بنابراین اگر 3 بار خوانده شود = کل قرآن .

 شان نزول سوره :
عده ای از قوم یهود آمدند و از حضرت رسول خواستند خدا را معرفی کند. تا 3 روز وحی نازل نشد و روز 3 وحی نازل شد و همین سوره آمد: ” بگو الله احد است.  بگو الله صمد است . الله لم یلد و لم یولد است. الله وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ است. ” 

هر کدام از این خصویت ها ناظر بر یکی از جهات توحید است.

احد یکی از اسما خداوند است. 2 اسم در این زمینه است : 1. واحد 2. احد . هر دو به معنی یک است. منتهی تفاوت بین آن دو این است :
که واحد آن این که یکی است اما جا برای دومی می گذارد. مثل این که می گوییم ستون یا ممبر یکی است. که میتواند دیگری در کنار آن باشد . چنان چه که هزاران ستون در دنیا است. پس واحد آن است که در کنار وجود خودش ، فرض یکی دیگر مانند خودش بشود؛ یا فرض ان باشد و یا خود آن واقعا باشد. معمولا در عدد منظور واحد است. لذا در عربی به یک می گویند واحد . که یک واحد دیگر در کنار آن گذاشته شود می شود اثنیت و همین طور به آن اضافه می شود. لذا این شتون یک است ، واحد است منتهی به وحدت عددی که میتوان یکی دیگر در کنار آن فرض کرد. در نتیجه اعداد ، مجموع یک ها هستند . در واقع  غیر از یک چیزی نداریم. مثل این که در عالم چیزی به جز اتم نداریم اما از کنار هم نشستن اتم ها ، هلیوم  یا اکسیژن به وجود می آید. یعنی سایر عناصر ، چیزی جز تجمع اتم ها نیستند. در فارسی معادل واحد ، یک است.
احد آن یکی است که نشود فرض یکی دیگری در کنار آن داشت . در فارسی معادل آن یکتا یا یگانه  یا بیتا  است. تا در فارسی یعنی لنگه و یکتا یعنی لنگه دیگری ندارد. مثلا انسان ، اثر علمی ، اثر هنری ای که دیگری نتواند برای آن آورد.

خداوند احد است = خداوند یکتا است . منتهی یکتا بودن خداوند با یکتا بودن موجودات فرق دارد: در میان ما انسانها اگر مثلا می گوییم « ابن سینا یگانه عالم است »، درست که کسی مانند او نیست اما امکان این که یک نفر مانند او یا بالاتر از او بیاید ، هست. این یگانه بودن در بین انسانها ، نفی دومی نمی کند، فقط نفی وجود یک تای دیگر در زمان خودمان می کند یعنی یک تای دیگر مانند او در زمان ما نیست اما امکان این که بعدا به وجود بیاید ، هست.
اما در مورد خداوند ، فرض وجود یک موجود دیگر که تای خداوند باشد ، مثل خدا باشد، وجود ندارد. محال است امدن آن. نه حال بلکه تا ابد. دلیل آن چیست ؟ چون خداوند واجب الوجود است یا به عبارت دیگر نامحدود است. سر مسئله در این جا است که نامحدود است . نامحدود یعنی چه؟ یعنی در هر جای عالم روی ، خدا در آنجا هست.