(توحید2)

احد = یگانه = بیتا

صمد به معنای مصلوب است. صمد مصدر است به معنای مفعول به معنای مصلوب و مصلوب به معنای مطلوب ، مقصود، هدف یعنی خداوند مقصود است. خداوند هدف همه موجودات است. چرا ؟ هر موجودی هر کمالی که دارد ( اولیه یا ثانویه ) از خداست.

انواع کمال :
کمال اولیه : وجود موجودات چون بین نبودن و بودن ، بودن کمال است.
کمال ثانویه: مثلا نمک غیر از این که وجود دارد، شوری نیز دارد. آتش غیر از وجود دشتن ، گرما نیز دارد.

موجودات وجود و کالات وجود را از خدا دارند. مثلا نمک شوری را از خدا دارد. موجودات در مرحله بقا نیز بی نیاز از خدا نیستند. یعنی باید آن آ ن شوریش را از خداوند بگیرد.

 از داستان حضرت ابراهیم (ع) استنباط می شود که داغی و سوزانندگی آتش از خود آتش نیست.

بنابراین « الله الصمد » = خداوند قبله موجودات است.

موجودات عالم همچون سراب هستند. ما خیال می کنیم از خود وجود و کمالی دارند اما وقتی انسان نزدیک رود، یعنی با دیده عقلانی و شهودی نگاه کند، می بیند آن چیزی نیست. وقتی نان می خوریم باید این را بدانیم که این نان ما را سیر نمی کند. خداست که ما را سیر میکند. این توحید افعالی است . یعنی تمام افعال عالم از خداست.

اشتباه ما اکثرا این است که می گوییم آب وجودش از خداست ،  اگر سیراب می شوم این آب است که مرا سیراب می کند. و اشتباه همین جا است. خداست که مرا سیراب میکند. مثلا دارو انتقال دهنده شفادهندگی خداوند است به من . یا معلم آینه است که تعلیم دهندگی را از خدا بر جان جاهل می تاباند. «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ »

در قرآن آیات زیادی است که وقتی خداوند صفتی را به کسی استناد می دهد، بلافاصله آن صفت را به خود استناد می دهد. مثلا: جبرئیل به پیامبر قرآن آموخت. اما در جای دیگر می فرماید « الرحمان علم القران » خدا آموخت قرآن را. می گوید انسان متوجه باش اگر  جبرئیل قران را به پیامبر آموخته در واقع این خداست که قرآن را به او آموخته است.

هر موجودی هر خصوصیتی که دارد در واقع فعل خداست ، در واقع کار خداست. «لا مؤثر فی الوجود الا الله» – یکی از قواعد فلسفی است. در جهان، هیچ علتِ فاعلیِ حقیقی به‌جز خداوند (واجب الوجود) نیست و تنها خداوند است که حقیقتاً به دیگر موجوداتْ هستی و وجود می‌دهد و دیگر موجوداتْ در زمینهٔ هستی‌بخشی، تنها علتِ اِعدادی‌ هستند نه علتِ حقیقی.-

در نتیجه خداوند معبود کل است. خداوند ممدوح کل است. خداوند مطلوب کل است. خداوند معشوق کل است.
مطلوب کل است ؟
مطلوب = هدف. زیبایی گل از اوست و آن به آن به گل وجود و هم زیبایی می دهد.
معبود کل است ؟
همه موجودات در حال عبادت خداوند هستند. عبادت حرکت استکمالی موجود ناقص است به سوی موجود کامل. وقتی موجودی احساس کند که ناقص به دنیال این می گردد که کمال کل در کجاست؟ بنابراین روی خود و حرکت خود را به سوی خدا تنظیم می کند. توجه وجودی آتش نسبت به خدا، عبادت است نسبت به خدا. لذا همه موجودات حرکت  وجودی خود را رو به سوی خداوند تنظیم کرده اند.
ممدوح کل است؟
همه موجودات خداوند را ستایش می کنند. به خاطر این که ما کسی را مدح می کنیم که ما را کامل می کند. بنابراین همیشه مدح و ستایش نثار کامل کننده می شود. چون خداوند همه موجودات را کامل می کند بنابراین همه موجودات او را مدح می کنند لذا فرمود « الحمد الله رب العالمین – حمد برای الله  است که رب العالمین است»

عالمین : جمع عالم / یعنی رب گروه های مختلف موجودات است.

معشوق کل ؟
همه موجودات خداوند را دوست دارند و به او عشق می ورزند. چرا؟ مسئله “حب” / “عشق”  را در رابطه ربوبیت الهی جستجو کنید. همه این 4 مورد که گفتیم زیر سر ربوبیت خداوند است. « رب العالمین » است ، کامل کننده موجودات است. هر ناقصی کامل کننده خود را دوست دارد. کامل کننده همه موجودات خداست پس همه او را دوست دارند.

این است که حضرت ابراهیم می گویند « لا احب الافلین – افول کنندگلن را دوست ندارم » یعنی نشان می دهد که ماه خودش ناقص است. و از این که ماه و خوشید و ستارگان افل هستند نتیجه گرفت که همه موجودات افل هستند پس رب نمی تواند ماده باشد. پس باید برای پیدا کردن رب به عالم دیگر متوجه شد. به عالم ملکوت متوجه شد. لذا در اخر فرمود « وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ – من با ایمان خالص روی به سوی خدایی آوردم که آفریننده آسمانها و زمین است »

جمع اینها می شود « الله الصمد » – صمد یعنی مصلوب ، مطلوب . و هر مطلوبی معبود است و هر معبودی ممدوح است و هر ممدوحی معشوق است .

استخوان بندی روحی انسان، فهم توحید ربوبیت است.  در قیامت انسان را به میزان فهمش از توحید ربوبیت بها می دهند. ما پرتو هستیم. ما مراتب سمع و بصر  و ارداه او هستیم. یک اراده است در عالم کار می کند. او دارد تیر می اندازد، کشاورزی می کند، جانها را می گیرد ( عزرائیل ) ، تعلیم می کند ( جبرائیل ) ، گمراه میکند (شیطان) . اگر حقیقت این معنا را فهمیدیم خیلی از راه را جلو آمده ایم.